Το Μουσείο Σιτηρών και Αλεύρων στεγάζεται στον Μύλο του Παππά, έναν παλαιό αλευρόμυλο στη Λάρισα, σπάνιο δείγμα βιομηχανικού συγκροτήματος στην πόλη. Μέσα από τις ενότητες της μόνιμης έκθεσης, παρουσιάζονται οι φάσεις της τεχνολογικής εξέλιξης του Μύλου και τα στάδια της βιομηχανικής επεξεργασίας των σιτηρών από τη στιγμή που έφταναν σε σακιά μέχρι τη στιγμή που έφευγαν ως άλευρα για το εμπόριο.
Ψηφιακά και διαδραστικά εκθέματα και πλούσιο εποπτικό υλικό εξηγούν τη λειτουργία των βασικών μηχανημάτων και αναδεικνούν την τεχνολογία πίσω από αυτά.
Ειδική αίθουσα του Μουσείου είναι αφιερωμένη στον Λαρισαίο φωτογράφο Τάκη Τλούπα με φωτογραφίες που αφορούν στην προμηχανική καλλιέργεια και τους ανθρώπους του θεσσαλικού κάμπου.
Ο αλευρόμυλος Παππά ήταν ένας από τους σημαντικότερους στη θεσσαλική αλευροβιομηχανία. Στόχος του Μουσείου είναι η ανάδειξη της ιστορικής πορείας του Μύλου και της βιομηχανικής κληρονομιάς της πόλης
Το Μουσείο σχεδιάζει και εφαρμόζει εκπαιδευτικά προγράμματα για παιδιά, ενήλικες και οικογένειες, καθώς και για σχολικές ομάδες. Οργανώνει επίσης ποικίλες επιστημονικές και πολιτιστικές δράσεις, προάγοντας και ενισχύοντας τη διαρκή επικοινωνία της τοπικής κοινωνίας με το Μουσείο.
Ο Μύλος του Παππά ιδρύθηκε το 1893. Ο Κωνσταντίνος Παππάς με τους συνεταίρους του, Κ Σκαλιώρα και Χρ. Δημητριάδη, θέτουν σε εφαρμογή ένα μεγαλόπνοο σχέδιο: την κατασκευή ενός ατμόμυλου, πλάι στις όχθες του Πηνειού, στην καρδιά του θεσσαλικού κάμπου. Από το 1900 η ιδιοκτησία του ατμόμυλου περιέρχεται αποκλειστικά στα χέρια της οικογένειας Παππά.
Στην πρώτη φάση λειτουργίας του, ο Μύλος λειτουργεί ως ατμόμυλος με ατμολέβητα που ήταν εγκατεστημένος στο πίσω μέρος του κτιρίου. Το 1918 ο ατμόμυλος κάηκε. H επιχείρηση ανασυστήνεται και εκσυγχρονίζεται. Από το 1927 ο Μύλος επαναλειτουργεί με νέα τεχνολογία κίνησης. Πλέον η άλεση γίνεται με κυλινδρομηχανές που παράγουν καθαρό λευκό αλεύρι και αυξάνουν σημαντικά την απόδοση του Μύλου. Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, ο Μύλος επιτάσσεται και υφίσταται λεηλασία. Μετά το τέλος του πολέμου, ο Μύλος ανασυγκροτείται και σταδιακά ηλεκτροδοτείται. Η ηλεκτροδότηση συμβάλλει στην αύξηση της παραγωγής σε συνδυασμό με την ολοήμερη λειτουργία του εργοστασίου και την αύξηση του προσωπικού. Η γραμμή παραγωγής εκσυγχρονίζεται διαρκώς με σύγχρονο εξοπλισμό και εγκαταστάσεις. Το 1983 οι ιδιοκτήτες του Μύλου αποφασίζουν το κλείσιμο της επιχείρησης.
Το 1988 το συγκρότημα του Μύλου αγοράζεται από τον Δήμο Λαρισαίων με σκοπό τη μετατροπή του σε κέντρο πολιτισμού. Λίγο αργότερα το κεντρικό κτίριο ανακηρύσσεται διατηρητέο μνημείο από το Υπουργείο Πολιτισμού.
Το 2002 μία πυρκαγιά προκάλεσε ζημιές στο κεντρικό κτίριο, ενώ κατέστρεψε μεγάλο μέρος των εγκαταστάσεων και των μηχανημάτων. Ακολούθησε ένα πολυετές έργο αποκατάστασης και συντήρησης του κτιρίου και του εξοπλισμού.
Μόνιμη έκθεση
Βιομηχανική επεξεργασία σίτου – “Από το σιτάρι στο αλεύρι”
1η ενότητα - Καθαρισμός καρπού
Η ενότητα αυτή παρουσιάζει τα μηχανήματα που χρησιμοποιούνταν στο Τμήμα Καθαριστηρίου, όπου γινόταν η διαλογή από τις ξένες ύλες, όπως πέτρες, χώμα, άχυρα, ζιζάνια, χαλασμένους σπόρους, ενίοτε και μεταλλικά υπολείμματα.
Μετά τη μεταφορά του σιταριού από τα χωράφια και την παραλαβή του στο Μύλο, το σιτάρι καθαρίζεται από τα περιττά στοιχεία και ο καρπός διαχωρίζεται με βάση το μέγεθος. Οι κυψέλες, οι αποθήκες (αμπάρια) του σιταριού βρίσκονται ψηλά στο κτίριο. Στη βάση τους βρίσκεται η καθαριστική μηχανή, η οποία απομακρύνει τις πέτρες. Στο μαγνήτη καθαρίζεται το σιτάρι από μεταλλικά στοιχεία, στην κοσκίνα κοσκινίζεται και στο τριέρι οι καρποί διαχωρίζονται κατά μέγεθος, απομακρύνοντας τους σπόρους των ζιζανίων. Το διαλεγμένο σιτάρι πλένεται στο πλυντήριο για να απομακρυνθούν οι λάσπες, τα χώματα και οι χαλασμένοι σπόροι και να αποκτήσει την κατάλληλη υγρασία, ώστε να προχωρήσει στο επόμενο στάδιο, εκείνο της άλεσης.
2η ενότητα
Άλεση σιτηρών και αλευροποίηση
Στο Τμήμα 'Αλεσης εκτίθενται τα μηχανήματα που χρησιμοποιούνται για τη σύνθλιψη των σπόρων του σιταριού και την παραγωγή αλεύρων, σιμιγδαλιού και λοιπών παραπροιόντων.
Αφού ζυγιστεί το σιτάρι, οδηγείται στην κυλινδρομηχανή, η οποία ανάλογα με τη ρύθμισή της παράγει σιμιγδάλι, αλεύρι ψιλό ή χοντρό για ψωμί, ζαχαροπλαστική και άλλες χρήσεις. Το προιόν περνά από τους τριφτήρες που “αφρατεύουν” το άλεσμα. Στα οριζόντια πολλαπλά κόσκινα το άλεσμα χωρίζεται βάσει μεγέθους σε σιμιγδάλι και σε χονδρό και σε ψιλό αλεύρι. Ειδικά μηχανήματα, οι σεμιγδαλίστρες ξεχωρίζουν το σιμιγδάλι.
3η ενότητα
Ομογενοποίηση αλεύρων
Στο Τμήμα Ομογενοποίησης ο επισκέπτης, μέσα από τα εκθέματα, ενημερώνεται για την επαναλαμβανόμενη διαδικασία της ομογενοποίησης στη μηχανή ανάμειξης, αλλά και το σάκιασμα των αλεύρων.
Μετά την άλεση,το άλεσμα αποθήκευεται στις ξύλινες κυψέλες (αμπάρια) του Μύλου. Στο κάτω μέρος, των πολυώροφων κυψελών βρίσκεται μια μηχανή ανάμειξης. Οι μυλεργάτες αναμειγνύουν ποσότητες από κάθε ποιότητα αλεύρου για να παράξουν το επιθυμητό προιόν και να πετύχουν μια σταθερή ποιότητα αλεύρων.Η ομογενοποίηση είναι μια επαναλαμβανόμενη διαδικασία: με τη βοήθεια αναβατορίων τα μίγματα αλεύρων ανεβαίνουν ξανά και ξανά προς το πάνω μέρος των κυψελών. Κατά την κάθοδο, εμπλουτίζονται με νέα άλευρα και ομογενοποιούνται στη μηχανή ανάμειξης.
Τα άλευρα συσκευάζονται σε σακιά και βγαίνουν από το εργοστάσιο, κυλώντας πάνω σε ειδικές γλίστρες, ευθύγραμμες ή περιστροφικές. Κάποια σακιά παραμένουν στις αποθήκες του μύλου, ενώ άλλα διοχετεύονται στα κάρα και αργότερα στα φορτηγά, που μεταφέρουν το αλεύρι στην αγορά.
Φωτογραφική έκθεση Τάκη Τλούπα
“Ο κύκλος του σιταριού, ο κύκλος της ζωής”
Στο πλαίσιο της μόνιμης έκθεσης του Μουσείου, εντάσσεται και η φωτογραφική έκθεση Τ. Τλούπα με ασπρόμαυρες φωτογραφίες που αφορούν στην προμηχανική και πρωτομηχανική καλλιέργεια και παραγωγή του σιταριού στον θεσσαλικό κάμπο, κατά το β΄μισό του 20ού αιώνα.
Ο Τάκης Τλούπας (1920-2003), δραστηριοποιήθηκε επαγγελματικά ως φωτογράφος, μετά το τέλος του Β' Π.Π. Με μία βέσπα και αργότερο με ένα αυτοκίνητο Ντεσεβό, ταξίδεψε πολύ, ενώ όργωσε τη Θεσσαλία για να τη φωτογραφήσει. Κατέγραψε με το φωτογραφικό του φακό, τοπία και στιγμιότυπα σε όλο τον ελληνικό χώρο.
Παράλληλα υπήρξε δεινός πεζοπόρος και συλλέκτης προιστορικών αντικειμένων, τα οποία παραχωρήθηκαν στην Εφορεία Αρχαιοτήτων. Το 1994 βραβεύτηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού για την προσφορά του στην πολιτιστική ζωή του τόπου.
Ημέρες και Ώρες Λειτουργίας:
Τρίτη - Σάββατο, 10:00 - 14:00
Τετάρτη - Παρασκευή, 18:00 - 21:00
Κυριακή, Δευτέρα:ΚΛΕΙΣΤΑ
Πληροφορίες:
τηλ: 2410530083
email: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.